Bilboko Merkataritza, Industria, Zerbitzu eta Itsasketa Ganberak, koiuntura ekonomikoari buruzko azterketan eta Ganberak berak egindako inkestetan oinarrituta, aurreikusten du aurten Bizkaiko BPGa % 1,7 inguru haziko dela, eta 2024rako are aurreikuspen positiboagoak izango direla.
Bizkaiko ekonomiak pandemia aurreko maila berreskuratu zuen 2022aren amaieran, eta 2019ko BPGaren balioa baino zazpi hamarren gorago jarri zen. Urteko lehen hiruhilekoan, Bizkaiko ekonomia, Euskadi osokoa bezala, moteldu egin da: % 2,3 hazi da Euskadin, eta % 2,2 Bizkaian. Hazkunde horiek Espainiako ekonomiakoak baino txikiagoak dira, % 4,2 hazi baitira, eta Europako herrialde gehienetakoak baino gehiago ari baitira suspertzen.
Inflazio-tasen moderazioa, berriz, mantso ari da gertatzen, nahiz eta badirudi ekainean bizkortu egin dela. Espainiako ekonomian, oro har, % 1,9koa da, eta inflazioa, bai Euskadin, bai Bizkaian, % 2,3koa da, lau hamarren handiagoa. Izan ere, inflazio bateratuari dagokionez (IPCA, Europako herrialdeen arteko konparazioa ahalbidetzen duena), ekaineko prezioen igoera % 1,6koa da, euroguneko inflazioa baino ia lau puntu gutxiago.
Nolanahi ere, Espainiako ekonomian, oro har, azpiko inflazio-tasa handiak bere horretan jarraitzen du, % 5,9koa hain zuzen (ez ditu kontuan hartzen prezio aldakorrenak, prozesatu gabeko elikagaiak eta energia gehien ematen duten produktuen prezioak). Energia-prezioen beherakada handia ez da nahikoa beste ondasun eta zerbitzu batzuen garestitasuna konpentsatzeko, elikagaiena barne.
Ekonomia aztertzeko orduan datu garrantzitsua da, halaber, inflazio-tasa handi eta iraunkorrek interes-tasak 2022ko uztailetik bederatzi aldiz igotzera eraman dutela Europako Banku Zentrala, uztailean % 4,25ean jarri dituela. Euriborra, Espainiako hipotekei gehienbat aplikatzen den indizea, % 4tik gorakoa izan da uztailaren hasieran.
2023ko lehen sei hilabeteetan, euroak % 1,87 egin du gora dolarraren aldean. Horrek esan nahi du joera aldatu egin dela 2022an erregistratutako balio-galerarekin alderatuta, eta, zalantzarik gabe, faktore positiboa da energia-produktuen inportazioen prezioen igoera kontrolatzeko. Hala ere, Europako dibisak balioa galdu du libera esterlinaren aldean (% 3,23), eta horrek lehiakorrago bihurtzen ditu eurogunetik Erresuma Baturako esportazioak.
Bizkaiko ondasunen kanpo-merkataritzari dagokionez, 2023ko lehen bost hilabeteetako metatuan, Bizkaiak 1.571 milioi euroko merkataritza-defizita izan zuen, 2022ko aldi bereko datua baino handiagoa, 1.187 milioi izan baitzen. Hala, estaldura-tasak behera egin du, eta 2023an % 77,26koa izan da, 2022ko maiatzean metatutakoa baino bost puntu gutxiago.
Bizkaiko ondasunen esportazioak Euskadikoen % 37,6 dira. Merkatu nagusiak euroguneko herrialdeak dira: Frantzia, Alemania, Herbehereak eta Belgika; ondoren, AEB. eta Erresuma Batua. Esportatutako produktu nagusiak erregai mineralak, burdinaren eta altzairuaren galdaketa, ibilgailuak eta makinak dira.
Bizkaia. Jarduera-tasa eta langabezia-tasa
2023ko bigarren hiruhilekoan, Bizkaiko jarduera-tasa aurreko hiruhilekoko datuetatik bi puntu baino gehiago hazi zen, eta Euskadi osoko tasa baino maila handiagoan mantendu zen, biak ere estatu osokoak baino txikiagoak. Aldi horretan, Bizkaiko jarduera-tasa % 57,9koa izan zen; Euskadikoa, berriz, % 56,9koa, eta Espainiakoa % 58,9koa.
Bizkaian, langabezia-tasak % 7,6 ingurukoak izan dira bigarren seihilekoan, eta estatu osoan, berriz, % 11,6koak. Bestalde, Euskadi osoan % 7,1 da. Lurralde guztietan murrizketa handia nabari da, 1,5 puntutik gorakoa Bizkaian eta Espainian.
2022ko abuztutik aurrera, eta urrian eta urtarrilean izan ezik, Bizkaian behera egin du langabetuen kopuruak; 2022ko abuztuan 64.239 izatetik 2023ko ekainean 59.245 izatera pasatu da, eta aldi horretan ia 5.000 pertsona jaitsi da. Langabeziak gehiago eragiten die emakumeei, 56-57 arteko portzentajean; aldiz, jarduera-sektoreen arabera, % 70 zerbitzuen sektorean biltzen da.
Bizkaiko kontratazioak gehienezko balioak agertzen ditu 2022ko irailean eta urrian eta 2023ko ekainean, 35.000 kontratu baino gehiagoko kontratazioekin, % 75a aldi baterako kontratazioa dela. Aldi berean, Gizarte Segurantzako batez besteko afiliazioak gora egiten jarraitzen du, eta 502.000 afiliatu baino gehiago izan ditu ekainean; hau da, 2022ko abuztuan baino 18.000 afiliatu gehiago. Hala ere, langile autonomoen ehunekoak behera egiten du, eta % 16 inguru dira.
EAEko industria-jarduerari dagokionez, % 2,4 jaitsi zen 2023ko maiatzean, 2022ko maiatzarekin alderatuz, Arabako eta Gipuzkoako industria-produkzioaren indizeak bilakaera negatiboa izan baitzuen. Bizkaian, berriz, industria-produkzioa aldaketarik gabe mantendu zen 2022ko maiatzarekiko.
Bizkaiko merkataritzaren jarduerak hazkunde-tasa handiak ditu 2022an eta 2023ko lehen hiruhilekoan, eta Euskadi osoko merkataritza-jardueraren hazkundea baino askoz balio handiagoak ditu, zehazki 1,2 puntu gehiago.
Turismoari dagokionez, maiatzean gainditu dira 2019ko maiatzeko gaualdiak. 2023ko apirilean, maiatzean eta ekainean, gaualdiak 310.000 baino gehiago izan ziren, eta maiatzean eta ekainean atzerriko turistak % 50 baino gehiago izan ziren, % 54 eta % 52, hurrenez hurren.
Bilboko aireportuan ere hazkundea nabari da, eta gainditu egin du pandemia aurreko bidaiari-kopurua. 2013ko ekainean, 604.247 lagun joan ziren aerodromotik, bere historiako hileko daturik onena, hau da, 2022ko hilabete beran baino % 13 bidaiari gehiago. Trafiko motari dagokionez, Espainiakoa % 6,5 igo da eta nazioartekoak % 24.
Bilbao Air, Bilboko Ganberak Bilboko aireportua sustatzeko tresna, Bizkaiko Foru Aldundiarekin lankidetzan aritu da aurtengo 18 ibilbide berrietan. Horietako batzuk Bilbotik egingo dira lehen aldiz (Varsovia, Riga, Marrakex, Ponta Delgada, Olbia, Lyon, Tenerife Sur), beste batzuk pandemiaren ondoren berreskuratuko dira (Viena, Funchal, Erroma, Florentzia, Praga) eta beste bost jada existitzen diren ibilbideak dira, baina horiei aire-konpainia berri bat gehitu zaie (Hanburgo, Zurich, Brusela, Faroa, Kanaria Handia).
Bestalde, Bilboko Portua, lurraldeko ekonomiaren osasuna neurtzeko funtsezko beste termometro bat, % 3 hazi da ekainera arte, portu-sistemako trafikoen batez bestekoa% 3,9 jaitsi den bitartean.
Bizkaia. Industria-egoerari buruzko inkesta
Bilboko Merkataritza Ganberak 2023ko lehen seihilekoari dagokion industria-egoerari buruzko inkesta egin du Bizkaiko industria-enpresen artean. Inkesta horretan argi agertzen da enpresa gehienek adierazi dutela bai ekoizpen-bolumena bai salmenta-bolumena hazi egin direla 2022ko lehen seihilekoarekin alderatuta, % 41ek eta % 46k, hurrenez hurren. Bestalde, % 41ek adierazi du igo egin dituela bere salmenta-prezioak.
Epe laburreko aurreikuspenei dagokienez, enpresek egonkortasuna aukeratzen dute inbertsioei, ekoizpenari, eskaera-zorroari eta salmentei dagokienez. Aldagai guztietan ere ikusten da baikortasunerako joera; izan ere, enpresen ehuneko handiagoak alderdi horietan hazkunde-aurreikuspena egiten du.
Eskaera-zorroari dagokionez, % 75ek handia edo egokia dela uste du, eta % 94k lehengaiaren eta fabrikatutako produktuaren stock-mailak egokiak edo txikiak direla.
Hiru puntu hobetu dituzte ekoizpen-ahalmenaren gutxiegi erabiltzeari buruzko datuek, % 20an kokatuz, eta 2023ko bigarren seihilekorako gutxiegi erabiltzeko aurreikuspenek, % 16 aldera jaisten baitira. Barne-eskaeraren ahultasuna, eskulan espezializatuaren zailtasunak eta kanpo-eskaeraren ahultasuna dira arrazoi nagusiak.
Egoera koiunturalari buruz galdetuta, enpresek inflazioak eta soldata-kostuek eragin handia dutela adierazi dute batez beste, 3,8 eta 3,7ko balorazioarekin, 5eko eskalan. Langile kualifikatuak kontratatzeak ere faktore garrantzitsua dela erakusten du, batez besteko puntuazioa 3,5ekoa izanik, kostu finantzarioak baino handiagoa, azken honen batez besteko puntuazioa 3,3koa izan baita. Industria-enpresentzat, hurrengo seihilekorako kezka eta arrisku handienak “eraginkortasunean eta produktibitatean, nazioarteko merkatuetan, prozesuen hobekuntzan eta digitalizazioan” jartzen dira.
Bestalde, enpresen % 69k uste du jasangarritasuna hazteko eta lehiakortasuna hobetzeko tresna bat dela eta, aldi berean, % 65ek adierazi du ez dituela ezagutzen ‘Enviromental Social Governance’ ESG irizpideak, eta % 85ek ez dakiela zer esan nahi duen jarduera jasangarrien Europako taxonomiak eta zer nolako ondorioak dakarren. Garatutako ESG irizpideei dagokienez, enpresek kudeaketa-plana, arriskuen azterketa eta ikuskapena eta egiaztapena aipatzen dituzte.
Bizkaiko enpresen garapen jasangarriari laguntzeko eta behar dituzten aldaketetara egokitzeko konpromisoarekin jarraitzeko, Bilboko Merkataritza Ganberak Cámarabilbao ESG Hub sortu du, Lurraldeko enpresa-sareari hazteko eta lehiakortasunerako estrategia jasangarria zabaltzen laguntzeko lan-ildo berri bat.
Ekimen berri horrek Ganberak jasangarritasunaren alde egindako apustu irmoari erantzuten dio. Izan ere, Osoko Bilkurako 25 enpresatako kideek osatzen duten Jasangarritasun Batzorde sortu berriak jarrera hau berresten du, Bizkaiko enpresek osatutako gobernu-organoen laguntza duena.
Kontsultatutako iturriak:
Aena /Bilbaoair, Zerga Agentzia, Bilboko Portuko Agintaritza, EBZ, EUROSTAT, EUSTAT, Eusko Jaurlaritza, INE, Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioa, Lan eta Gizarte Ekonomiako Ministerioa eta Bilboko Merkataritza Ganberak bildutako datuak.
