Bizkaiko industria-enpresek egonkortasunari eusten diote urteko lehen seihilekoan, gorabehera geopolitikoak egon arren

2025eko lehen hiruhilekoan, EAEko eta Bizkaiko ekonomiak %2,1 hazi ziren urte batetik bestera, 2024an baino hamarren bat gutxiago bakarrik. Alde horretatik, nolabaiteko egonkortzea nabari da Lurraldearen hazkunde ekonomikoan, nahiz eta bi tasa horiek alde handia duten Espainiako ekonomiaren sendotasunarekin (%2,8 2025eko lehen hiruhilekoan), izan ere, turismoak estrategia ekonomikoan parte-hartze handiagoa izan du eta Bizkaian, aldiz, industria-sektoreak parte-hartze handiagoa izan du.

AEBen politika komertzialak, munduko tentsio geopolitikoak eta inguruko ekonomia europarren portaerek eragindako ziurgabetasuna gorabehera, Bilboko Merkataritza Ganberak uste du 2025erako Barne Produktu Gordinaren hazkundea %2 ingurukoa izango dela Bizkaian eta Euskal Autonomia Erkidego osoan.

Proiekzio hori lau hamarren txikiagoa da Espainiako ekonomiarako espero den hazkundearekin alderatuta, sektore turistikoaren bultzadari eusten baitio. 2026rako aurreikuspenei dagokienez, Bizkaiko BPGa %1,7koa izango litzateke, Euskal Autonomia Erkidegorako espero denaren antzekoa.

Balioespenen arabera, Euroguneko inflazioa %2-2,2koa izango da 2025ean, eta %1,9koa 2026an; Espainiakoa, berriz, %2,3koa izango da 2025erako, eta %1,9koa 2026rako. Bilboko Ganberak uste du EAEko inflazioak %2,8an itxiko duela 2025eko ekitaldia, eta Bizkaikoak, berriz, %2,6an. 2026ko ekitaldi osorako, Euskadi zein Bizkaia %2,3 eta %2,5 artean kokatuko dira.

Bestalde, 2024ko ekainean, EBZk beste ziklo bat hasi zuen Eurogunean aplikatutako diru-politikan , eta murrizketak egiteko erabaki ugari hartu zituen. Azken bileran, erreferentziako interes-tasak %2an kokatu zituen, inflazioaren egonkortasunaren eta Eurogunean hazkunde-maila txikiak zeudelako, eta nahiz eta ezegonkortasun geopolitikoa eta AEBko muga-zergen mehatxua egon. Euriborrak, bestalde, maiatzeko datua (%2,08) mantendu zuen ekainean, 2022ko abuztutik izan duen mailarik baxuena, hain zuzen ere.

Estatu Batuetako ekonomiari buruzko zalantza ekonomikoen ondorioz, 2025eko lehen sei hilabeteetan, euroa %12,8 indartu da dolarraren aldean, eta jaitsiera handia eragin du Europako esportazioen lehiakortasunean nazioarteko merkatuetan; aldi berean, merkatu egin ditu Estatu Batuetako monetan egindako inportazioak, eta horrek, zalantzarik gabe, inflazioa moteltzen lagundu du Eurogunean. Europako dibisa ere indartu egin da libera esterlinarekin alderatuta, %3,17.

2025eko lehen lau hilabeteetan, Bizkaiak 1.335 milioi euroko merkataritza-defizita izan du, eta %73,35eko estaldura-tasa. Datu horiek hobekuntza txiki bat dakarte 2024ko datuekiko, batez ere inportazioen beherakada handiagatik (%8,78), esportazioena baino handiagoa (%5,72). Bizkaia Euskadi osoarekin alderatuz gero, lurraldeko merkataritza-defizita Autonomia Erkidegoaren superabitarekin kontrastatzen du; izan ere, 2025eko lehen hilabete horietan, EAEko kanpo-merkataritzaren estaldura-tasa %112,35ean kokatu zen.

Superabitak %24 egin du gora Euskadin 2024ko aldi berean metatutakoarekin alderatuta (217 milioi euro), esportazioak gehiago hazi direlako (%2,3) inportazioak baino (%0,16). Faktore horien baturak gutxieneko datu bat eman du Lurraldeko esportazioek EAEko esportazio guztien gainean duten portzentajean: %35,68.

Bizkaiko kanpo-merkatu nagusiek Frantzian eta Alemanian kontzentratzen jarraitzen dute; bi herrialdeek esportazioen guztizkoaren %28,5 metatzen dute. Nabarmentzekoa da Estatu Batuetara egindako esportazioek behera egin dutela, %30 baino gehiago, urteko lehen lau hilabeteetan, 2024ko aldi berarekin alderatuta, nahiz eta apirilean gora egin duten.

Urteko lehen bost hilabeteetan, Bilboko portuko trafikoa %10,9 jaitsi da 2024ko aldi berarekin alderatuta: 14,9 milioi tonatik 13,3 milioira. Ontziratu gabeko solidoen eta ohiko salgaien trafikoa handitu egin da (%8 eta %4, hurrenez hurren); ontziratu gabeko likidoen eta edukiontzien trafikoa, berriz, murriztu egin da (-%17 eta -%7, hurrenez hurren).

Urteko lehen hiruhilekoan, Bizkaiko langabezia-tasa %8,66koa izan zen, Estatuko langabezia-tasa baino 2,7 puntu txikiagoa, baina Euskadiko langabezia-tasa baino ia puntu bat handiagoa (%7,7). Lurraldeak 58.270 pertsona erregistratu ditu ekainean enplegu bulego publikoetan, azken hamarkadako erregistrorik baxuena. Kontratazioak goranzko joera erakusten du: 36.000 kontratu baino gehiago egin ziren ekainean, eta aldi baterako kontratazioa izan zen ohikoena, kontratu guztien %74-81 artean. Gizarte Segurantzak 517.327 afiliatu gehiagorekin itxi du ekaina, eraikuntzan eta zerbitzuetan oinarrituta batez ere. Langile afiliatuen %16 inguru dira autonomoak.

Maiatzera arteko metatuan ia 1,5 milioi ostatu-gau erregistratu ziren Bizkaian, 2024ko datua baino %9 gehiago. Nabarmentzekoa da apirilean izandako igoera handia (%27tik gorakoa), baita Lurraldean gaua igaro zuten turista atzerritarren portzentaje handiagoa ere (%46 urteko metatuan, 2024ko datua baino puntu bat handiagoa).

Bilboko Aireportuko jarduerak goranzko joera nabarmena erakusten du. 2025eko lehen bost hilabeteetan 2,6 milioi bidaiari baino gehiago izan ziren ibilbide komertzialetan, 2024ko aldi berean baino %4,2 gehiago. Nazioarteko bidaiarien kopurua %10,7 hazi da, 1,09 milioi bidaiarira iritsi da, eta bidaiari guztien %42 izatera iritsi da.

2025ean, ibilbide berriak hasi dira Berlinera, Stockholmera eta Basileara, eta erreferentziako aire-konpainia bat, SAS, Kopenhagerako bidea egiten hasi da. Aipagarria da Bilbok New York/Newarkekin izan duen lehen konexioa, harrera bikaina izaten ari dena.

Gainera, Bilboko aireportua, hirugarren urtez jarraian, Espainian ondoen kokatua dagoen aireportu gisa sendotu da, eta Europan bigarren postua lortu du eta munduko aireportuen artean 16.a da, hegaldien puntualtasunagatik, erabiltzaileen iritziagatik eta aireportuak zerbitzuetan eskaintzen duen kalitateagatik.

Bizkaiko enpresen ikuspegiak

Bilboko Merkataritza, Industria, Zerbitzu eta Itsasketa Ganberak egindako Koiuntura Ekonomikoari buruzko azken txostenaren arabera, Bizkaiko industria-enpresek uste dute 2025eko ekitaldiko lehen seihilekoko enpresa-egoerak egonkor edo hobera egiten duela 2024ko bigarren seihilekoarekin alderatuta.

Ekoizpenari eta salmentei dagokienez, galdetutako enpresen %29k eta %32k adierazi dute hazi egin direla, eta %35ek adierazi du bi aldagai horiek egonkor mantendu direla 2024ko bigarren seihilekoarekin alderatuta. Egonkortasunerako joera hori enpleguaren aldaketan ere nabari da: %51k enplegatutako pertsona-kopuru berari eutsi dio; %28k, berriz, gora egin du, eta %21ek, behera.

Inbertsioen mailagatik galdetuta, industria-enpresa gehienek (%51) esan dute berdin mantendu direla, eta %23k adierazi dute handiagoak izan direla. %26k, aldiz, adierazi du bere inbertsioak txikiagoak izan direla aurtengo lehen seihilekoan, 2024ko azken seihilekoarekin alderatuta. Produktuen salmenta-prezioari dagokionez, %6k bakarrik adierazi dute murriztu egin dituztela, egonkor mantendu edo igo egin dituztenen aurrean, %61ek eta %33k, hurrenez hurren.

Bizkaiko industriak datozen sei hilabeteetarako aurreikusten duen joerari dagokionez, enpresen %83k uste du ekoizpenahazi edo egonkor mantenduko dela, eta ildo berean agertzen da salmenteninguruan, %80k uste baitu hazi edo egonkor mantenduko direla. %19ren iritziz, 2025eko bigarren seihilekoan gutxitu egingo dira

Txostena egiteko, enpresaren egungo egoerari buruz duten balorazioari buruz galdetu zaie Lurraldeko industriako arduradunei. %59k adierazi du eskabide-zorro egokia duela, %7k gehiegizkoa eta %34k murritza. Batez beste, 81 eguneko lan-epea bermatzen die, hau da, 2024ko bigarren seihilekoko inkestan adierazitakoa baino sei egun gutxiago.

Bestalde, gehienek uste dute lehengaien eta fabrikatutako produktuen stockak egokiak direla (%81 eta %72, hurrenez hurren), hau da, amaitutako produktuak 39 eguneko produkzioaren baliokidea dira, aurreko txostenean aitortutakoak baino bost egun gehiago.

Kontsultatutako beste gai bat produkzio-gaitasunaren gutxiegi erabiltzea izan da. Horri dagokionez, adierazi dute 2025eko lehen sei hilabeteetan ez dutela beren ekoizpen-ahalmenaren %20 erabili, 2024ko bigarren seihilekorako aitortutako %19tik puntu bat gora. Datozen sei hilabeteei begira, erabili gabeko ekoizpen gaitasuna %15ekoa izango dela adierazi dute, abenduan egindako Txostenean baino bi puntu gutxiago. Gutxiegi erabiltze horren arrazoi nagusien artean, %24k ‘barne-eskariaren ahultasuna’ aipatzen dute; eta %14k, ‘eskulan espezializatuaren zailtasunak’ eta ‘kanpo-eskariaren ahultasuna’.

Aurreko txostenean bezala, enpresa-jarduerari eragiten dioten faktoreak aipatzean, eragin handia dute ‘lehengaien eta energiaren prezioak’ (3,8, 1etik 5erako eskalan), ‘soldata-kostuek’ (3,6) eta ‘profil kualifikatuen kontratazioak’ (3,5). Faktore garrantzitsuak dira, halaber, ‘lehiaren gehikuntza’ eta ‘maila politiko eta sozialeko faktoreei lotutako ziurgabetasuna’ (biak 3,3rekin), bai eta ‘inflazioa’ ere (3,2). Aitzitik, eragin txikiagoa izan dute ‘jasangarritasun araudi eta eskakizunek’ (3,1), ‘finantza-kostuek’ (2,9), ‘aldaketa teknologikoen azelerazioak’ (2,8) eta ‘muga-zergen neurriek’ (2,6).

Datozen sei hilabeteei begira, industria-enpresek kezka agertu dute beren jarduerarako arriskutsuak izan daitezkeen hainbat alderdirengatik, besteak beste, ‘profil profesional egokiak sartzea’ eta ‘eraginkortasuna eta produktibitatea’, 3,1 eta 3,0ko balorazioarekin (1etik 5erako eskalan). Beste muturrean, ‘nazioarteko merkatuen’ egoera (2,5) eta ‘laguntza logistikoa hobetzea’ (2,2) dira kontsultatutako enpresei gutxien kezkatzen dieten gaiak.

Estatu Batuetako muga-zergen politikaren eragina

Bilboko Merkataritza Ganberak Trump administrazioa nazioarteko merkataritzarekiko hartzen ari den neurrien eta horrek Lurraldeko enpresa-ekosisteman duen eraginaren inguruan Bizkaiko industria-enpresek duten iritzia aztertu du.

Eragin zuzena ez da gehiegi nabaritzen eskaera-zorroaren igoeran, etorkizunean muga-zergak igotzean eskaera-zorroak izan dezakeen aurrerapen-ondorio gisa. Izan ere, %13k bakarrik esan du eskaera-zorroa neurri handiagoan edo txikiagoan handitu dela. %47k, berriz, adierazi du eskaera-zorroa jaitsi egin duela, eta %6k, berriz, %50 baino gehiago. Eskaerak bertan behera uzteak Estatu Batuek irekitako merkataritza gerraren ondorioak jasaten ari diren enpresen %19ri eragiten die, baina azpimarratu behar da %12ak bertan behera uzte hori ez dela eskaeren %25a baino handiagoa.

Zeharka eragiten zaiela adierazi duten enpresen artean, %19k adierazi du eskaera-zorroan igoera nabaritzen ari direla, eta albo-ondorioengatik eskaera-zorroaren murrizketak %58ri eragiten diola. %33k aipatzen du eskaerak bertan behera uztea.

Epe labur eta ertainera, %61ek uste du muga-zergen politika horiek eragin negatiboa edo oso negatiboizango dutela, eta % 17k, gainera, eragin nabarmena sumatzen du haien lehiakortasunean, Ipar Amerikako muga-zergek Txinako eta Indiako ekonomietan izan dezaketen eraginagatik, haien ekoizpenaren zati bat Bizkaiko konpainiek jarduten duten merkatuetara bidera baitezakete. Arazo horren aurrean, Bizkaiko industria-enpresen %55ek merkatu berriak bilatzea aurreikusten dute: %25ek kanpokoak eta % 30ek estatukoak.

Muga-zergen krisian Europar Batasunak egindako kudeaketagatik zalantzan jarriak, kudeaketa komunitarioa ‘motela’ da %45entzat. Trump administrazioak ezarritako merkataritza oztopoen aurrean Europako erakundeek har ditzaketen neurrien artean, nagusiki ‘laguntzak eta dirulaguntzak’ (%22) eta ‘burokrazia eta traba administratiboak murriztea’ (%21) hobesten dituzte.