barrixe – Bizkaiko Berrikuntzaren Behatokiak Bilboko Merkataritza Ganberaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin egindako 2023 Jabetza Intelektualari buruzko Babestu azterlanak nabarmentzen du Euskadik Europa bidez egindako Patente-eskaerak indarrez hazi direla, Bizkaian 36tik 66ra pasatuz (+% 83) eta EAEn 124tik 169ra (+% 36). Datu historikoa izateaz gain, 2019tik ikusten den goranzko joera finkatzen du. Hazkunde hori, indar gutxiagorekin bada ere, nabari da Nazioarteko patenteen eskaeretan ere, Bizkaian 20tik 28ra igo baita, eta EAEn 59tik 61era.
Babestu azterlanak Patenteen eta Marken Espainiako Bulegoak argitaratutako azken datuak biltzen ditu, eta Bizkaiko eta Euskal Autonomia Erkidego osoko Jabetza Intelektualari buruz azkenean emandako eskaera eta emakidei buruzko informazioa biltzea du helburu, haien bilakaera ikustea, zein sektore teknikotan kokatzen diren jakitea, nor ari diren eskatzen, baita Euskadiren asmatze-jarduera ere beste autonomia-erkidego batzuekin alderatuta.
Azken datuen arabera, Babestu azterlanak adierazten duenez, Europako eta nazioarteko patenteen aldeko apustuak, ziur asko, Patente Nazionalen eskaerak eta emakidak gutxitzea dakar. Hain zuzen ere, Bizkaian 2022an 30etik 19ra jaisten dira, eta EAEn 67tik 51ra. Babes-mota horren emakidak 13 dira Bizkaian, 2021eko kopuru bera, eta EAEn 41etik 35era jaitsi dira.
Hala, azpimarratu behar da, neurri handi batean, harremanak izango dituzten enpresak atzerritarrak izango direla, eta enpresa horiek balio handiagoa ematen diote Europako eskaerari Espainiakoaren aldean, bai lurralde-irismen handiagoa duelako, bai PMEBek eskaeraren azterketa-prozesuaren kalitateagatik, zeina nazioartean aintzatesten baita.
Enpresak dira eskaera gehienak egiten dituztenak edo emakida gehien lortzen dituztenak, bai Patenteetan, bai Marken erregistroan. Nabarmentzekoak dira, batez ere, Europa bidez egindako Patente-eskaerei dagozkienak: EAEn egindako eskaeren % 92,3. Aldea, ordea, Erabilgarritasun Ereduen emakidetan eta Industria Diseinuko eskaeretan dago, partikularrek baitute parte-hartze handiena.
PMEBek eskaintzen dituen datuen bidez, 50 eskatzaile nagusiak identifika daitezke, Patente nazionaletan hauek direla: Salto Siemens, sei eskaerarekin 19. postuan kokatzen dena, eta UPV/EHU, lau eskaerekin 35. postuan dagoena. Europa bidez egindako Patente-eskaerei dagokienez, EAEko hamar enpresa agertzen dira; horien artean, Siemens Gamesa nabarmentzen da (32 eskaera) 4. postuan, eta 5. postuan jarraitzen dio Tecnalia Research & Innovation Fundazioak (16 eskaera). PCT patenteak eskatzen dituzten gehienak unibertsitateak dira, eta UPV/EHUk lau eskaera ditu eta 22. Postuan kokatzen da. Sailkapen horretan, Erabilgarritasun-ereduetan, Maier enpresa dago, lau eskaerarekin, 25. postuan dagoena, eta Diseinu Industrialetan, Suarez Trading 46. postuan, hiru eskaerarekin. Azkenik, Marka nazionalen eskaeretan, Faes Farma botika-enpresa, 14 eskaerarekin, 45. postuan dago sailkapen horretan.
Patente nazionalei dagokienez, EAEko berrikuntza-eremu nagusiak ‘Ingeniaritza Mekanikoari’ lotutakoak dira (% 40); Erabilgarritasun-ereduei dagokienez, berriz, ‘Beste eremu batzuk’ (% 37,7). Horien artean, nabarmentzekoak dira ‘Altzariak eta jokoak’ (15 emakida) eta ‘Ingeniaritza Zibila’ (12).
Indarrean dauden eskaera, emakida edo jabetza-mota intelektual gehien dituen lurralde historikoari dagokionez, Bizkaiak du portzentajerik handiena, hiru adierazletan izan ezik, hala nola Patente nazionalen emakidetan, Europa bidezko Patente-eskaeretan, non Gipuzkoak duen kopururik handiena.
Azkenik, aurkeztutako eskaeren arabera, EAEko asmatze-jarduera estatu mailan lortutako batezbestekoarekin konparatzen badugu, Europako Patenteen (77), Nazioarteko Patenteen (28) eta Erabilgarritasun-ereduen (57) eskaeretan gainditzen da Estatuko batezbestekoa, eta 2., 3. eta 5. postuetan dago, hurrenez hurren, CC.AA sailkapenean. Gainerako babes-sistemetan, estatukoa baino batez besteko baxuagoa lortzen da, eta Markei buruzko asmatzean dago estatuko batezbestekotik urrutien, 12. postuan baitago.
Deigarria da Babes Intelektualaren erritmo ona, batez ere Europako eta nazioarteko patente-eskaerei dagokienez, munduko ziurgabetasun ekonomikoaren aurrean. Adituen arabera, historian zehar babes intelektuala aldaketen eta ziurgabetasunen garaiekiko erresilientea dela frogatu delako eta erronka horien aurrean enpresek tresna horiek eskaintzen duten babesa eta segurtasuna bilatzen dutelako gertatzen da hori. Gainera, inbertsioak erakartzeko elementu egokiak izaten dira, epe luzerako asmakuntzen bideragarritasuna eta eraginkortasuna bermatzen baitute.
Hala adierazten dute Europar Batasuneko Jabetza Intelektualaren Bulegoak (EUIPO) argitaratutako datuek. Horien arabera, erregistratutako JI-eskubideak zituzten enpresen % 93k inpaktu positiboa izan zuten beren negozioetan; gainera, % 60k diote beren enpresa-irudia hobetu zutela, eta erakundeei berme juridikoa eman zietela.
Babestu azterlanari buruz
2023 Jabetza Intelektualari buruzko Babestu azterlana barrixe-Bizkaiko Berrikuntza Behatokiak egin du, Bilboko Merkataritza Ganberaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin, eta patenteen eskaerei, erabilgarritasun-ereduei, diseinu industrialari eta markei buruzko datuak biltzen ditu. Horrez gain, Euskadiko eta Bizkaiko jabetza intelektualaren beste adierazle batzuk ere aipatzen ditu, hala nola eman diren eskaerak, indarrean daudenak, nork eskatzen dituen, zein eremu geografikotan dagoen asmamen-jardueraren ratio handiena edo zein sektore teknikori dagozkion jabetza intelektualaren erregistroak.
