Bizkaiko enpresen % 41,6k aitortzen du 2022an berrikuntza-jardueraren bat egin duela. Horixe erakusten du Bizkaiko Foru Aldundiak eta Bilboko Merkataritza Ganberak, barrixe – Berrikuntza Behatokiaren bitartez, Bizkaiko konpainien berrikuntza-jarduera aztertzeko egindako Norabidea 2023* txostenak.

Halaber, txostenak dio enpresa horien % 51,0k aitortzen duela azken lau urteetan jarduera berritzaileren bat egin duela, etengabe edo aldizka. Eta jarduera berritzaileak etengabe egin dituztenei erreparatzen badiegu, lautik batek erakusten du berrikuntzaren jarduera metodikoa.

Berrikuntza gehienak prozesuen esparruan egiten dira

2022an, prozesu berriak garatzera ardaztu diren enpresen kopurua handitu egin da (% 32,8), eta berrikuntzaren arlo horretan jarduten dute nagusiki enpresek.

“Prozesuen berrikuntzak” artean, informazioaren edo komunikazioaren prozesamenduarekin lotutakoa da aipatuena, % 18,1 eta 3,8 puntuko igoera izan duela.

“Produktu- eta/edo zerbitzu-berrikuntzak” % 23,7 dira, eta talde horren barruan ehuneko handiena da enpresarentzat berriak direnen artean (% 16), merkaturako direnen aldean (% 15,1), nahiz eta bi kasuetan 3,4 eta 2,8 puntu jaitsi diren, hurrenez hurren.

Lau enpresatik batek berrikuntza-maila handia edo oso handia du

Inkesta hau egiteko aukera ematen duen Bizkaiko Berrikuntza Indizeak enpresetako jarduera berritzailearen sistematizazio-maila neurtzen du, eta adierazten du enpresen % 26,8k berrikuntza-maila altua edo oso altua duela. Eta, 2021ean % 26,4 baino gehiago izan arren, oso modu arinean egiten du gora, 2020aren antzeko mailan kokatzen baita.

Enpresa ez-berritzaileen artean, ia bietatik bat oso estadio baxuetan edo baxuetan dago, baina % 10,9 hobeki prestatuta dago berrikuntzari ekiteko.

Norabidea 2023ren beste ondorio nagusietako bat da bai onurek bai arrakastaren pertzepzioak balantze oso positiboa erakusten jarraitzen dutela berrikuntzari heltzen dioten erakundeen artean.

Hala, erakundeen % 77,2k arrakastatzat jotzen du berritzeko erabakia. Datu hori % 68,7ra jaitsi zen 2022an, baina aurten indartsu igo da, eta segida historikoko indizerik altuenera hurbiltzen da, % 78,8ra, 2021ean lortutakora. Hala, nabarmen gainditzen dira pandemiaren urteak baino lehenagoko zifrak.

Egindako berrikuntzen arrakastarekiko irmotasunaz gain, azpimarratzekoa da porrotaren pertzepzioa jaitsi egin dela: 2022an % 7,2koa zen, eta aurtengo ekitaldian % 5,8koa.

Era berean, berrikuntza-jarduerak egin dituzten ia enpresa guztiek (% 95,5) nolabaiteko inpaktu positiboa hauteman dute, neurri handiagoan edo txikiagoan.

Eta hamarretik ia zortzik, % 76,5ek, jarduera berritzailearen ondorioz “inpaktu handikotzat” jotzen duen onura lortu du. Datu horrek ere hazkunde handia izan du, 2022an % 69,9koa baitzen.

Bizkaiko enpresa berritzailearen ezaugarriak

Ikerketa horren bidez, jarduera berritzailearen praktika sistematizatuenari lotutako zenbait aldagai identifika daitezke. Enpresa sortu berriak dira, eta negozio-zikloa abiarazten ari direnak, 50 eta 100 langile artean dituztenak, batez ere zerbitzu- edo esportazio-sektoreetan dihardutenak, fakturazio-ehunekoa edozein dela ere. Era berean, erakunde horiek laguntza publikoak jasotzen dituzte bere jarduerak garatzeko, beste konpainia batzuekin edo berritzeko erakundeekin lankidetzan aritzen direnak, I+G+Bko langileak dituztenak eta bere itxaropenak ezarritako ekintzekin bete dituztenak.

Kultura berritzailerik eza eta berrikuntzaren kostua, hautsi beharreko oztopoak

Beste muturrean dago 2022an inolako berrikuntza-jarduerarik izan ez duten enpresen % 58,4. Enpresa horiek ekimen berritzailerik ez egiteko aipatu dituzten arrazoi edo zergatiek, haien iritziz, harreman handia dute merkatuaren dinamismoarekin. Izan ere, inkestatutako enpresen % 41,2k arrazoi hori aipatzen du gehien, eta % 23,7k, berriz, berrikuntzak egiteak dakarren kostu handia.

Baikortasunerako datu bat da, berriz ere, “nahitako distantziaren” arrakala murrizten jarraitzen dela. Hala, Norabidea 2019n berritzeko beharrik ez zutela zioten enpresak % 38,9 ziren, eta gaur egun talde hori % 21,3ra murriztu da; hau da, azken urteetan 17,6 puntu murriztu da, eta horrek erakusten du jarrerak ez direla hain indartsuak merkatuen aldakortasun handieneko aldian.

Egoeraren balorazioa eta etorkizuneko gakoak

Norabidea 2022k beheranzko datuak erakusten bazituen ere, Covid-en etengabeko olatuen eta nazioarteko merkatuan izandako tentsioen ondorioz, bai garraioan, bai lehengaien eta horniduren zuzkiduran, Norabidea 2023ren emaitzek erakusten dute Bizkaiko enpresa-sarearen berrikuntza-jarduera berreskuratu egin dela. Hala erakusten du aztertutako adierazle askoren hazkundeak, testuinguru ekonomikoaren aldakortasuna gorabehera, eta horietako batzuek igoera handiak izan dituzte.

Zaila da etorkizunean zer gertatuko den aurreikustea, baina, oro har, datozen hiru urteetarako horizonteak jarraitutasun-egoera erakusten du, lortutako erantzunen arabera; beraz, etorkizuneko asmoaren balantzea positiboa da. Hala adierazten dute, antza, adierazleen hazkunde handiak, hala nola egindako berrikuntzei esker negozioan lortutako inpaktu handiak, helburuak gainditzeak eta itxaropenak betetzeak.

Arrakastaren pertzepzio horrek zerikusia izan dezake enpresek kontrol-tresna gehiago izatearekin; esate baterako, aurrekontuetan berrikuntzarako berariazko partida bat esleitzearekin edo sartutako berrikuntzen onurak identifikatzeko kudeaketa-kontabilitateko sistema batekin. Horrelako tresnak eskura izateak erakusten du enpresetan berrikuntza sistematizatu egiten dela, eta, hala, ikuspegi estrategikoa hartzen dutela, arriskuak arinduz eta hazkundea eta lehiakortasuna bermatuz.

Gainera, aipatu den bezala, enpresa ez-berritzaileek jarrera ez hain zorrotzak eta berrikuntzaren ideiatik urrun daudenak erakustea, agian, gaur egun bizi diren aldaketen mailagatik (digitalizazioa, aldaketa ekonomikoak, klima-aldaketak, aldaketa demografikoak eta abar) berritzeko beharraz jabetuta, itxaropenerako datuak dira.

Berrikuntzara egindako hurbilketa hori jarduera berritzaileak egiteko laguntza-beharrari buruzko gaian ere ikus daiteke. Datu hori hazten ari da, eta azken hiru urteetan % 58,4tik % 73,5era pasatu da.

Informazio horrek guztiak pentsarazten du enpresek uste osoa dutela berrikuntza dela jarraitu beharreko bidea; izan ere, teknologia edo prozesu berriak asmatzeko, hartzeko eta egokitzeko gaitasuna erabakigarria baita, eta lehiakideekiko aldea markatuko baitute.

Egia da, berrikuntzari dagokionez, 2008an baino hobeto egiten ari zaiola krisi-aldi honi, baina ez dira ahaztu behar orain arte enpresa txiki eta ertainen oinarria handitzeko eta haien jarrerak indartzeko egindako ahaleginak.

‘Norabidea – Berrikuntzak Bizkaiko enpresetan duen garrantziari buruzko inkesta 2022′ txostena kontsultatu.

* 2023 norabidea Oslo 2018ko Eskuliburuaren definizio berriei jarraituz egin da. Eskuliburu horretan, berrikuntza teknologikoaren eta ez-teknologikoaren arteko bereizketa ezabatu da, eta berrikuntzak produktukoak eta/edo prozesukoak direla ezarri da.